Suriye’de ateşkes ne anlama geliyor (ANALİZ)


Suriyede_ateskes
Suriye’de ateşkes ne anlama geliyor
Türkiye ve Rusya’nın 20 günlük müzakereleri ardından Suriye’de ateşkes için yürütülen pazarlıklar 30 Aralık 2016 gecesi “mutabakatla” sonuçlandı. Peki, BM’ye sunulan o mutabakata hangi gruplar giriyor? Ateşkes bölgedeki aktörler ve gruplar açısından ne anlama geliyor. YPG ve IŞİD ateşkes içinde nasıl konumlanıyor. Süreci başından itibaren sizin için özetledik.
Türkiye ve Rusya’nın 1 aydır yürüttüğü diplomatik temasların
ardında varılan mutabakat sonrası “muhalif gruplar ile” Suriye rejim güçlerini
kapsayan “ateşkes” Türkiye saati ile 30 Aralık 01.00’dan itibaren ilan edildi.
Mutabakatla ilgili aynı gün basın toplantısı düzenleyen muhalif gruplar,
mutabakatın tüm tarafları kapsadığını duyurdu.
Ateşkes ile ilgili ilk açıklama Rusya Devlet Başkanı
Vlademir Putin
tarafından yapıldı.
Şam yönetimi ile ‘muhalefet’ diye anılan silahlı gruplar
arasında üç belge imzalandığını belirten Putin, “İlk belge, Suriye
topraklarında ateşkes sağlanmasıyla ilgili. İkinci belge, ateşkes rejiminin
kontrolüyle ilgili önlemlere yönelik. Üçüncü belge ise Suriye’de çözüm için
barış görüşmelerinin başlatılması hakkında bir bildiri
” diye konuştu.
MUTABAKAT BM’YE SUNULDU
  • 30 Aralık’ta taraflar arasında varılan mutabakat sonrası,
    mutabakatın, Birleşmiş Milletler’e sunuldu.
  • Rusya, 30 Aralık’ta Suriye’de ateşkesin BM Güvenlik Konseyi
    tarafından desteklenmesi için hazırladığı karar tasarısını Konsey’e sundu.
    Ateşkes mutabakatının oylanmasını isteyen Rusya böylece mutabakatı “resmi” bir
    macraya oturtmak istiyor.
  • Rusya’nın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Vitali
    Çurkin, Suriye’de Türkiye ve Rusya’nın girişimiyle varılan ateşkesin
    desteklenmesi için hazırlanan karar tasarısının üyelere iletildiğini duyurdu.

HANGİ GRUPLAR
ATEŞKES KAPSAMINDA
  • Suriye ordusundan yapılan açıklamada, IŞİD ve Nusra
    Cephesi ile bu örgütlerle bağlantılı grupların kapsam dışı olduğu belirtildi.
  • Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Dışişleri Bakanı
    Sergey Lavrov’un düzenlediği basın toplantısında konuşan Savunma Bakanı Sergey
    Şoygu ateşkese yedi örgütün katıldığını belirtti.
  • Bakanlığın açıklamasında şu bilgiler yer aldı:
  • Feylak el Şam:
    19 müfereze, 4 bin üyeye sahip. Halep, İdlib, Hama ve Humus Eyaletleri’nde faaliyet
    gösteriyor.
  • Ahrar’uş Şam:
    Tam adı, Ahrar’uş Şam İslami Hareketi. 80’den fazla müfrezesi, 16 bin üyesi
    var. Halep, Şam, Deraa, İdlib, Lazkiye, Hama ve Humus’ta faaliyet gösteriyor.
  • Ceyş’ül İslam
    (İslam Ordusu):
    64 müfrezesi, 12 bin üyesi var. Halep, Şam, Deraa, Deyr
    ez-Zor, Lazkiye, Hama ve Humus’ta faaliyet gösteriyor.
  • Suvar el Şam:
    Sekiz taburu, yaklaşık 2500 üyesi var. Halep, İdlib ve Lazkiye’de faaliyet
    gösteriyor.
  • Ceyş’ül Mücahidin: 13 müfrezesi, yaklaşık 8000 üyesi var.
    Halep, İdlib ve Hama’da faaliyet gösteriyor.
  • Ceyş İdlib: Üç
    büyük müfrezesi, 6000’den fazla üyesi var. İdlib’de faaliyet gösteriyor.
  • Cephet el Samiye
    (Şamiye Cephesi):
    Beş büyük müfrezesi ve yaklaşık 3000 üyesi var. Halep,
    İdlib ve Şam’da faaliyet gösteriyor.
  • Bu örgütlerden Ahrar’uş Şam ve Ceyş’ül İslam (İslam
    Ordusu) Suriye’deki büyük isyancı gruplardan ve ikisi de ÖSO çatısı altında
    değil.

YPG, IŞİD VE NUSRA
ATEŞKESİN NERESİNDE?
  • Suriye’nin resmi haber ajansı SANA’nın haberine göre
    IŞİD, Nusra Cephesi ve bu örgütlere bağlı grupların ateşkes anlaşmasına dahil
    olmadığı bilgileri yer alıyor.
  • Ateşkese dahil olan gruplar arasında YPG’nin de
    bulunmadığı görülüyor.
  • YPG’nin ateşkes sürecinde olmamasının ilk nedeni Türkiye’nin
    tavrı oldu. Türkiye YPG’nin bu görüşmelerde olmamasını baştan beri talep etti. YPG’nin
    siyasi kanadı PYD Başkanı Salih Müslim’in, 30 Aralık’ta Rus haber ajansı
    Sputnik’e yaptığı açıklamada, ateşkes için “Biz dahil edilmedik” sözleri bunu
    doğrular nitelikte. Müslim, “Kimse bizden ateşkese katılmamızı istemedi çünkü
    bölgedeki ülkeler, Kürt ulusunun varlığını reddediyor” ifadelerini kullandı. 

ATEŞKES BAŞARILI
OLUR MU?
  • Ülkedeki aktör devletler için yeni paktlar doğuran süreç,
    gruplar açısından ne anlama geliyor? 
  • Şam’ın doğusundaki Doğu Guta bölgesinin sakinleri de, ateşkesin uygulamaya girmesinden iki saatten daha az bir süre sonra silah sesleri duyduklarını belirtti. 
  • Ülkenin kuzey doğusundaki İdlib Eyaleti’nden de ayrıntısı öğrenilemeyen çatışma haberleri geldi. 
  • Aslında kaynayan bölgede fiili ateşkes çok
    güç, zira önceki ateşkeslerin hiç biri sonuç vermedi. Bu ateşkesin sağlıklı
    işlediği kabul edilecek olursa, bölgedeki gruplar açısından birkaç önemli sonuç
    doğuracaktır. 

ATEŞKES NE ANLAMA
GELİYOR
  • En başında süreç ABD’nin fiili kontrolü altından çıkmış
    oldu. Hali hazırda ABD yönetimi ile Rusya arasında son bir ayda gerilen
    ilişkilerin ana ekseni Suriye’deki gelişmeler… 
  • Rusya ile Türkiye’nin Suriye
    konusunda belirleyici unsur haline gelmesi, müzakere, mutabakat ve anlaşmalara
    giden süreçleri birlikte hazırlaması, ABD’nin bölgedeki elini zayıflatmış oldu.

İnisiyatif ve
aktörler değişti
  • Türkiye açısından bakıldığında ABD ile Rusya arasında bir
    tercih yapması gereken Türkiye Rusya’yı seçerek bu sürecin belirleyici aktörü
    oldu. Zira, 24 Ağustos 2016’da Suriye kuzeyinde başlatılan operasyona ABD’nin
    destek vermemesi, bunun yerine Menbiç ve Rakka’daki YPG varlığına askeri destek
    sağlaması ABD’nin Türkiye ile arasındaki ilişkileri gerdi. 
  • Bab bölgesinde ağır
    kayıplar veren TSK’nın ABD’den talep ettiği hava desteğinin gelmemesi ise
    ipleri kopardı. 
  • İlk kez Rusya 29 Aralık’ta El Bab bölgesinin güneyine hava
    saldırısı düzenleyerek Türkiye’ye, “ABD yoksa ben varım” mesajı vermiş oldu. 
  • Türkiye’de Rus yardımına hayır demediği gibi memnuniyetini dile getirerek ABD’ye,
    “bölgede sadece sen yoksun” mesajını iletmiş oldu.
  • Gelişmelerin ardından, bölgede inisiyatifini yitirmeye başlayan ABD uzun bir aradan sonra ilk 31 Aralık 2016 sabah saatlerinde EL Bab’ta IŞİD hedeflerini vurmaya başladı. Bölgede hem Rus hem ABD jetleri görüldü.

IŞİD VE YPG
ATEŞKESİN NERESİNDE
  • İlk olarak ateşkes savaşın bittiği anlamına gelmiyor. Bu
    ateşkes kısaca, “Birbirimizle savaşmak yerine IŞİD’le savaşalım” demenin en
    diplomatik yolu oldu denilebilir. Diplomatik dilin dışında, sahadaki yansıması
    ise, “IŞİD’le savaşarak kontrol ettiğimiz bölgeleri genişletelim” şeklinde
    olacaktır.
  • Ateşkesin başarılı olması, tek düşman olarak sadece IŞİD’le
    savaşın serbest olacağı anlamına gelir.
  • Peki YPG ne olacak…
  • Resmi olarak ateşkesin dışında…

YPG ATEŞKESTE
NEDEN YER ALMADI

  • YPG fiili olarak ne Suriye rejimi ile ne de
    Türkiye ile savaşta değil. Dolayısıyla ateşkeste olup olmaması şu günlerde pek
    bir anlam ifade etmiyor. 
  • Bununla bitlikte YPG ile Türkiye’nin ya da Suriye
    rejiminin karşı karşıya gelmeyeceğinin de garantisi yok. Durum böyle olsa bile
    YPG ile yaşanacak sıcak çatışmada ana aktörler belirleyici olacaktır. 
  • Olası
    riskte ABD Türkiye’yi, Rusya ise Suriye rejimini frenleme kabiliyetine sahip. Bu
    durumda YPG’nin ateşkes dışında bırakılmasını Türkiye’nin Rusya’dan bir “ricası”
    olarak okumak daha anlamlı olacaktır.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir